Op 25 oktober 2023 heeft de Rechtbank Rotterdam een vonnis gewezen in een geschil over een door de opdrachtgever ingeroepen ontbinding van een contract voor de bouw van een jacht omdat een overeengekomen leverdatum onhaalbaar bleek (ECLI:NL:RBROT:2023:9850).
De opdrachtgever heeft bij jachtwerf Vaan Yachts een jacht besteld. De overeenkomst bepaalt dat de levering van het jacht uiterlijk 18 maanden na contractsluiting moet plaatsvinden, met een toegestane uitloop van 15% van deze termijn, derhalve uiterlijk begin januari 2024. Bij niet-tijdige oplevering zou de opdrachtgever een maandelijks in bedrag oplopende korting op de aanneemsom ontvangen. In maart 2023 ontbindt de opdrachtgever de overeenkomst omdat toen reeds duidelijk was dat het jacht niet tijdig kon worden opgeleverd. De opdrachtgever vordert restitutie van de reeds verrichte betaling inclusief rente. De werf meent dat de opdrachtgever de overeenkomst niet op deze grond kon ontbinden gezien de overeengekomen kortingsregeling bij late oplevering, en maakt aanspraak op een contractuele boete wegens een beëindiging van de overeenkomst die aan de opdrachtgever te wijten zou zijn.
De rechtbank overweegt dat, tenzij anders overeengekomen, iedere tekortkoming in de nakoming van een verbintenis de wederpartij het recht geeft de overeenkomst te ontbinden tenzij de tekortkoming gezien haar bijzondere aard of geringe betekenis de ontbinding niet rechtvaardigt, en dat als nakoming niet blijvend of tijdelijk onmogelijk is het recht op ontbinding pas ontstaat als de schuldenaar in verzuim is.
Partijen waren overeengekomen dat verzuim zou intreden na ommekomst van de toegestane uitloop van 15% op de oplevertermijn. Omdat de werf in rechte erkent dat ten tijde van de ontbinding reeds duidelijk was dat het jacht niet tijdig kon worden opgeleverd, trad verzuim al in voordat de vordering opeisbaar was, aldus de rechtbank.
De overeenkomst zweeg echter over een eventueel ontbindingsrecht bij niet-tijdige oplevering. De rechtbank meent dat partijen met de overeengekomen kortingsregeling niet hebben bedoeld het wettelijke recht op ontbinding uit te sluiten. Een dergelijke uitsluiting moet in beginsel expliciet zijn. Het uitsluiten van ontbinding was niet besproken tijdens de contractonderhandelingen.
De rechtbank wijst het verweer van de werf dat de vertraging in de bouw aan de opdrachtgever te wijten is als onvoldoende onderbouwd af. Ook faalt het verweer dat sprake was van een gering verzuim waardoor ontbinding van de overeenkomst niet gerechtvaardigd was. De rechtbank concludeert dat de overeenkomst rechtsgeldig is ontbonden waardoor de werf de reeds verrichte betaling moet restitueren inclusief rente.
In deze zaak fiatteert de rechter een ontbinding wegens een ‘anticipatory breach’. De uiterste opleverdatum van het jacht was immers nog niet verstreken. Desalniettemin staat naar Nederlands recht in een dergelijk geval de route van ontbinding open. De uitkomst had mogelijk anders geweest als andersluidende contractuele afspraken waren gemaakt.
Jachtbouwcontracten bevatten doorgaans een limitatieve lijst met beëindigingsgronden alsmede een beding waarin afstand wordt gedaan van overige (wettelijke) beëindigingsgronden, zoals ontbinding. Als een overeengekomen beëindigingsgrond alleen geldt ingeval de uiterste oplevertermijn daadwerkelijk niet is behaald, lijkt een beroep op ontbinding wegens een ‘anticipatory breach’ minder kansrijk.
Jachtbouwcontracten bevatten vaak ook een getrapte regeling ingeval van een aan de werf te wijten late oplevering van het jacht, op grond waarvan een in tijd oplopende maar gemaximeerde boete wordt verschuldigd bij beperkte overschrijdingen van de overeengekomen oplevertermijn en een recht op beëindiging bij extreme overschrijdingen ervan. Omdat de levertijd doorgaans een essentieel onderdeel van de overeenkomst is, valt de overweging van de rechtbank dat een opgenomen kortingsregeling als zodanig het beroep op ontbinding niet uitsluit, te billijken. Overigens staat het partijen vrij een ‘sole remedy clause’ op te nemen waarbij het recht op beëindiging van de overeenkomst bij late oplevering van het jacht wordt uitgesloten. De wettelijke ontbindingsregeling is immers van regelend recht en kan door partijen geheel of gedeeltelijk worden weggeschreven.
Wij hebben veel ervaring met het opstellen van contracten voor de bouw van jachten, en het procederen over dergelijke contracten namens werven en opdrachtgevers. Heeft u vragen over de inhoud van dergelijke contracten of mogelijkheden om deze te beëindigen of de beëindiging ervan te voorkomen, neem dan gerust contact met ons op.
